― 31 мая 2025 г.

Саийт Юсуф: «Самарқанның Ислам әлемінің мәдени астанасы деп жариялануы – өркениетіміздің халықаралық деңгейде мойындалуының көрінісі»

Ислам білім, ғылым және мәдениет ұйымы (ISESCO) тарапынан «2025 жылғы Ислам әлемінің мәдени астанасы» деп жарияланған Самарқан қаласында өткен ашылу рәсімінде сөйлеген сөзінде ТҮРКСОЙ Бас хатшысының орынбасары Саийт Юсуф бұл көне шаһардың осындай мәртебеге ие болуы — ортақ өркениет мұрасына берілген жоғары бағаның айғағы екенін атап өтті.

Самарқанның тек Орта Азия ғана емес, күллі Ислам әлемінің рухани және мәдени жадында ерекше орын алатынын айтқан Юсуф, бұл шаһардың тарих бойы көптеген ғалым, өнер және ой адамдарына мекен болғанын еске салды. «Самарқанның мәдени астана ретінде жариялануы — Президент Шавкат Мирзиеев мырзаның бастамасымен жүзеге асып жатқан мәдени және өркениеттік реформалардың халықаралық деңгейде мойындалуының дәлелі», — деді ол. Саийт Юсуф Өзбекстан халқын ТҮРКСОЙ және Бас хатшы Сұлтан Раев атынан құттықтады.

Іс-шара «Ислам әлемінің рухани мұрасы мен мәдени көріністері: каллиграфия, музыка, поэзия және ынтымақ» тақырыбында ұйымдастырылды. Бұл ұғымдардың тек өнер емес, сонымен бірге сенім, ой-толғам және ұлттық сана көріністері екенін атап өткен Юсуф өз сөзінде былай деді:

«Каллиграфия — біз үшін жай ғана эстетикалық өрнек емес, сеніміміздің жазуға түскен нұсқасы. Музыка — халқымыздың дыбыссыз дұғасы. Поэзия — жүрек әлеміміздің ең шынайы тілі. Әлішер Науаи негізін қалаған өркениет тілі, Юнус Эмренің махаббаты, Абайдың даналығы арқылы байып, рухани кеңістігіміздің біріктіруші күшіне айналды. Өлең — біз үшін мектеп те, құбыла да. Бұл құндылықтар тек ынтымақ арқылы ғана үлкен мәнге ие болады», - деді.

Саийт Юсуф ТҮРКСОЙ-дың түркі дүниесінің бай мәдени мұрасын сақтап, оны келер ұрпаққа жеткізу жолында жұмыс істейтінін және мәдени бағдарламалардан да жоғары тұратын бауырластық пен ынтымақтастық рухын нығайтуды мақсат тұтатынын атап өтті. Ол сөзін келесі жолдармен қорытындылады:

«Каллиграфия бір ғана сызықпен басталады, бірақ жүрекке жетеді; музыка бір ғана үнмен естіледі, бірақ жанға тербеліс береді; поэзия бір сөзден басталады, бірақ ұлттарды біріктіреді».

2800 жылдық Самарқан – Ислам әлемінің мәдени жүрегі болуды жалғастыруда

Б.з.д. VIII ғасырға дейінгі тарихы бар Самарқан — Орта Азиядағы түркі-мұсылман өркениетінің ең көне ошақтарының бірі. Тарихта бірнеше түркі мемлекетінің астанасы болған бұл қала «Шығыстың Римі» деп те аталады. Иман Бухари, Иман Матуриди, Бұрханиддин Марғинани секілді ұлы ғұламалар шыққан бұл мекен — білім мен руханияттың символына айналған.

Самарқанда бүгінде ЮНЕСКО қамқорлығымен өтетін және Орта Азиядағы ең ірі музыка фестивальдерінің бірі саналатын «Шығыс әуендері» халықаралық музыка фестивалі тұрақты түрде өтеді. Сонымен қатар, қала 2022 жылғы түркі мемлекеттері ұйымының (ТМҰ) саммиті, 2023 жылғы БҰҰ-ның Дүниежүзілік туристік ұйымы Бас ассамблеясы және биылғы Орта Азия – Еуропа Одағы саммиті секілді көптеген халықаралық жоғары деңгейдегі іс-шараларды өткізді. Бұл Самарқанның мәдени және дипломатиялық миссиясының жалғасын табуына жол ашты.

Салтанатты ашылу Самарқанның жүрегі саналатын әйгілі Регистан алаңында өтіп, Ислам әлемінің түкпір түкпірінен келген жоғары мәртебелі делегаттардың қатысуымен жүзеге асты.