― 6 апреля 2025 г.
Каспий жағасында ерекше салтанатты ашылу өтті
«Ақтау — Түркі әлемінің мәдени астанасы 2025» мәртебесімен Ақтауда салтанатты ашылу рәсімі өтті
TÜRKSOY ұйымы 2025 жылға арнап «Түркі әлемінің мәдени астанасы» деп жариялаған Қазақстанның Ақтау қаласы өз мәдени сапарын сән-салтанатты ашылу рәсімімен бастады. Каспий теңізінің жағасында орналасқан бұл стратегиялық әрі тарихи қала жыл бойы түрлі мәдени шараларды ұйымдыстыра отырып, түркі әлемінің мәдениет пен өнер орталығына айналмақ.
Каспий жағасындағы ұмытылмас ашылу
Маңғыстау өңірінің жауһары саналатын Ақтаудағы ашылу салтанаты Каспий теңізінің жағасындағы Дархан Дала этно ауылында өтті. Салтанатты шара әсерлі атмосферасымен және жоғары деңгейдегі қатысушыларымен шынайы мәдени думанға айналды. Ашылу бағдарламасына түркі әлемінің түкпір-түкпірінен келген 1400-ден астам өнерпаз қатысты. Музыкадан биге, театрдан дәстүрлі қолөнерге дейінгі кең ауқымды қойылымдар көрермендерге ұмытылмас әсер сыйлады. Ашылу рәсімін жүз мыңнан астам адам тамашалап, Түркі әлемінің ортақ мәдени мұрасының куәсі болды.
Түркі әлемінің жүрегі Ақтауда соғуда
Салтанатты шараға ТҮРКСОЙ Бас хатшысы Сұлтан Раев, Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева, Қырғызстанның Мәдениет, ақпарат және жастар саясаты министрі Мирбек Мамбеталиев, Әзербайжанның Мәдениет министрінің орынбасары Мурад Гусейнов, Түрікменстанның Мәдениет министрінің орынбасары Нұрсахет Шіримов, Түркияның Мәдениет және туризм министрінің орынбасары Сердар Чам, Мажарстан үкіметінің мемлекеттік комиссары әрі парламент мүшесі Петер Хоппал, Түркі мемлекеттері ұйымының Бас хатшысының орынбасары Мерей Мұқажан, Түркі мәдениеті мен мұрасы қорының президенті Ақтоты Райымқұлова, TҮРКПА Бас хатшысы Мехмет Сүрейя Ер, Түркі академиясының президенті Шаһин Мұстафаев және Маңғыстау облысының әкімі Нұрдәулет Қилыбай бастаған Түркі әлемінің көптеген өнер және мәдениет майталмандары қатысты.
Тоқаев: «Ақтау – байырғы мәдениетіміздің жаңа символы»
Салтанатта Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың арнайы құттықтау хаты оқылды. Хатты Қазақстанның Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева оқып берді. Президент Тоқаев өз үндеуінде Ақтаудың бұл мәртебеге ие болуына зор қуанышын білдіріп, былай деді:
«Ақтаудың түркі әлемінің мәдени астанасы болып жариялануымен баршаңызды шын жүректен құттықтаймын! Бұл маңызды шешім – бауырлас халықтарымыздың ортақ тарихына, салт-дәстүрлеріне және мәдени байлығына көрсетілген құрметтің айқын белгісі. Маңғыстау өңірі – түркі өркениетінің рухани және мәдени мұрасын сақтап келе жатқан көне мекен. Осы шараны ұйымдастыруға атсалысқан TҮРКСОЙ ұйымына және барша жанашырларға алғысымды білдіремін. Олардың жанқиярлық еңбегі түркі мемлекеттері арасындағы байланыстарды нығайтуда маңызды рөл атқаруда», - делінген баяндамада.
Сонымен қатар, Тоқаев бұған дейін мәдени астана атанған Астана, Түркістан, Хива, Шеки, Бурса, Шуша және Анев қалаларын атап өтіп, Ақтаудың осы мұраны лайықты жалғастыратынына сенім білдірді.
Бас хатшы Сұлтан Раев: «Ақтау – ортақ жадымыздың және мәдени ренессанстың орталығы болады»
TҮРКСОЙ Бас хатшысы Сұлтан Раев өз сөзінде Ақтаудың жай ғана қала емес, түркі әлемінің ортақ жадын сақтаушы символ екенін атап өтті. «Бүгін біз мұнда, Каспий жағасында тек салтанатты ашылу өткізіп жатқан жоқпыз. Біз түркі халықтарының ортақ өткені мен мәдени болашағына байланысты керемет мәлімдеме жасап тұрмыз. Ақтау — енді түркі әлемінің мәдени жүрегі», – деді ол. Сондай-ақ, бұл мәртебенің Ақтауға үлкен жауапкершілік жүктейтінін жеткізді.
Раев Маңғыстаудың тарихи және рухани байлығына тоқталып, бұл өлке тек табиғи сұлулығымен ғана емес, тарихтағы ұлы тұлғаларымен де түркі өркениетіне бағыт бергенін айтты. «Қожа Ахмет Ясауидің үні, Абайдың қаламы, Айтматовтың хикаясы – осы топырақтың үнінде жаңғырады. Біз бүгін олардың мұрасын жаңғыртып, болашақ ұрпаққа жеткізу үшін жиналдық», – деді ол.
Бауырымыз, өнеріміз және ортақ болмысымыз
Раев өз сөзінде 2025 жылы Ақтауда TҮРКСОЙ-дың ұйымдастыруымен 30-дан астам халықаралық іс-шара өткізілетінін айтты. Олардың қатарында театр қойылымдары, музыка кештері, көрмелер, дәстүрлі қолөнер фестивальдері, әдебиет күндері және ғылыми панельдермен қатар, жас өнерпаздар мен зерттеушілерге арналған арнайы бағдарламалар да бар.
«Бұл жыл ішінде Ақтау тек мәдени іс-шаралардың алаңы ғана емес, түркі халықтарының мәдени жадына куә болады. Мұнда шырқалған әр ән, оқылған әр өлең, әр әуен — бізді бір-бірімізге жақындата түседі», – деген Раев, мәдениеттің тек көркемдік емес, халықтарды біріктіруші күш екенін баса айтты.
Абай мен Қондыбайға құрмет
Раев 2025 жыл – қазақ әдебиетінің негізін қалаушы, ұлы ойшыл Абай Құнанбайұлының туғанына 180 жыл толатынын еске салып, бұл аяда TҮРКСОЙ мен Қазақстанның Мәдениет және ақпарат министрлігі бірлесіп, Абайға арналған симпозиумдар, поэзия кештері мен аударма жобаларын жүзеге асыратынын жеткізді. Сондай-ақ, қазақ мифологиясының негізін қалаушылардың бірі саналатын Серікбол Қондыбайдың еңбектері түрік тіліне аударылатынын атап өтті. Бұл бастама түркі халықтарының ортақ мифологиялық мұрасын жаңғыртуда маңызды орын алатынын айтты.
Ақтаудан тараған сәуле
Сөзінің соңында Раев Ақтаудың тек мәдени шаралар өткізетін орын ғана емес, түркі әлемінің рухы, тарихы және болашаққа деген көзқарасының да айнасы болатынын айтты. «Мәдени астаналар тек өткенді еске салмайды, болашақты да қалыптастырады. Ақтаудан тараған бұл сәуле түркі әлемінің түкпір-түкпіріне жетіп, жаңа достықтар мен ынтымақтастықтарға жол ашады. Бұл сәуле — XXI ғасырда бізге жол көрсететін мәдени шамшыраққа айналады», – деді ол.
Маңғыстау облысының әкімі Нұрдәулет Қилыбай: «Бауырларымызды төрімізге шығарып отырмыз»
Маңғыстау облысының әкімі Нұрдәулет Қилыбай өз сөзінде түркі әлемінің бірлігіне назар аударды:
«Түркі халықтары – бір қанды, бір рухты, бір намысты бөлісетін халықтар. Қонақжайлылық – біздің қанымызда бар қасиет. Қазақ – астындағы мінген атына дейін қонағына да сыйлайтын жомарт халық. Бүгін біз бауырларымызды төрімізге шығарып отырмыз. Ақтау — тек Қазақстанның емес, бүкіл түркі әлемінің мәдени шаңырағы», – деді әкім.
Сондай-ақ, Қилыбай Маңғыстаудың әдеби және тарихи байлығына тоқталып, сөзін: «Маңғыстау — тарих пен табиғат бірлесіп жазған дастан. Аңыздар мен әулиелер, ерлер мекеніне қош келдіңіздер», – деп аяқтады.
Түркі әлемінің мәдени астанасы Ақтау 2025 жыл бойы мәдени шараларға толы болады
TҮРКСОЙ-дың «Түркі әлемінің мәдени астанасы» бағдарламасы аясында Ақтауда жыл бойы концерттерден көрмелерге, әдебиет кездесулерінен ғылыми панельдерге дейін көптеген шаралар өтеді. Түркі әлемінен келген өнерпаздар мен мәдениет қайраткерлері бас қосатын бұл жыл түркі халықтарының арасындағы мәдени жақындасуды одан әрі жалғастыруды көздейді.
ТҮРКСОЙ бастамасымен өткен бұл үлкен шара – Түркі әлемінің ортақ мұрасы мен бірлігін нығайтып, әлемге таныту жолындағы жылдың ең маңызды оқиғаларының бірі болмақ.
