― 29 апреля 2025 г.

Будапештте «Мажар-түркі мәдениет, жоғары білім және инновация» саммиті өтті

2025 жылдың 29 сәуірінде Венгрияның Мәдениет және инновация министрлігінің ұйымдастыруымен Будапешт қаласында өткен «Мажар–түркі мәдениет, жоғары білім және инновация» саммиті түркі мемлекеттері мен Мажарстан арасындағы мәдениет, жоғары білім, зерттеу және инновация салаларындағы ынтымақтастықты стратегиялық деңгейге көтеруді мақсат етті.

Саммитке Әзербайжан, Қазақстан, Қырғызстан, Түркия және Өзбекстаннан жоғары деңгейдегі өкілдермен қатар, ТҮРКСОЙ Бас хатшысы Сұлтан Раев пен түркі мемлекеттері ұйымының Бас хатшысы, Елші Қуанычбек Өмүраәлиев қатысты.

ТҮРКСОЙ Бас хатшысы Сұлтан Раев 29 сәуірдегі отырыста арнайы баяндамашы ретінде сөз сөйледі.

Саммиттің үшінші жалпы отырысында қатысушы елдердің мәдениет министрлері «Ортақ мәдени байланыстарымызды әлем жұртшылығына қалай жақсырақ таныта аламыз?» деген сұрақ төңірегінде пікір алмасты. Өз сөзінде Сұлтан Раев Венгрия мен түркі әлемі арасындағы тарихи байланыстар мен мәдени ынтымақтастықтың тереңдей түскен деңгейіне назар аударды.

Раев XIX ғасырда венгр ғалымдарының түркітану ғылымының қалыптасуына қосқан үлесін атап өтіп, Герман Бамбергердің мәдениеттер арасындағы көпір орнатудағы жетекші рөлін еске салды. Сонымен қатар, ТҮРКСОЙ мен мажарлық мекемелердің соңғы жылдардағы бірлескен жобаларына тоқталып, «Петефи тақырыбындағы халықаралық поэзия аударма байқауы мен суретшілер кездесуі әдебиет пен бейнелеу өнеріндегі ортақ жадымызды қайта жаңғыртты», – деді.

Саммит аясында қабылданған «Венгрия мен түркі мемлекеттері арасындағы жоғары білім, зерттеу, инновация және мәдениет салаларындағы ынтымақтастық жөніндегі мәлімдемеде» тараптар музейаралық үйлестіру, бірлескен фильм және анимациялық жобалар, шығармашылық индустрия іс-шаралары, бірлескен университет бағдарламалары, сондай-ақ жасанды интеллект пен биотехнология сияқты басым бағыттарда жобалық серіктестік орнатуға ниетті екендерін мәлімдеді. Сондай-ақ ТҮРКСОЙ-ға мүше елдер мен Венгрия арасындағы табысты мәдени ынтымақтастық қызметіне арнайы жоба жасалды. ТҮРКСОЙ-дың мәдени дипломатия саласындағы үлесі жоғары бағаланды.

Венгрияның Мәдениет және инновация министрі Балаш Ханко саммиттің ашылуында сөйлеген сөзінде бұл шара тек ғылыми және мәдени ынтымақтастыққа емес, халықтар арасындағы өзара түсіністікті нығайтуға да ықпал ететінін айтты. «Бұл саммит тек бүгінгі күнге емес, болашақ ұрпақтың мәдени дамуына да негіз қалады», – деді ол.

Саммит соңында қатысушы елдердің өкілдері ортақ декларацияға қол қойып, өңірлік мәдени ынтымақтастықты нақты қадамдармен ілгерілетуге деген ортақ ниетті растады.