― 15 апреля 2023 г.

Uluslararası Babür Şah Konferansı

TÜRKSOY, Özbekistan Kültür ve Turizm Bakanlığı, Özbekistan Yüksek Eğitim, Fen ve İnovasyon Bakanlığı, Fergane Valiliği, Kokand Valiliği ve Kokand Üniversitesi iş birliğiyle Özbekistan’da 13-14 Nisan 2023 tarihleri arasında “Uluslararası Babür Şah Konferansı” düzenlendi. 

2023 yılının Babür İmparatorluğu’nun kurucusu, büyük devlet adamı ve şair Zahiriddin Muhammed Babür’ün doğumunun 540. yılı olması münasebetiyle Büyük İpek Yolu’nun en kadim şehirlerinden biri, bilim merkezi, Kokand Hanlığı’nın başkenti Kokand şehrinde gerçekleştirilen konferansa TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Bilal Çakıcı, Kokand Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gofurcon Zohidov, Taşkent Devlet Özbek Dili ve Edebiyatı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Şuhrat Sirociddinov, Fergane İl Vali Yardımcısı Prof. Dr. Hurşitcon Ahmedov, Kokand Şehir Valisi Marufcon Usmonov, Uluslararası Babür Vakfı Başkanı Zakircan Maşrabov, Özbekistan Yazarlar Birliği Başkan Yardımcısı Botircan Ergaşev, öğretim üyeleri ve çok sayıda öğrenci katıldı.

TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Bilal Çakıcı, konferansın açış oturumunda yaptığı konuşmada,“5 Kasım 2022 tarihinde Türk Dünyası Kültür Başkenti Bursa’da düzenlenen TÜRKSOY Daimî Konseyi 39. Dönem Toplantısı’nda Özbekistan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Ozodbek Nazarbekov tarafından 2023 yılı TÜRKSOY faaliyetleri kapsamında Zahiriddin Muhammed Babür’ün doğumunun 540. yılı olması münasebeti ile çeşitli etkinliklerin düzenlenmesi teklif edilmişti. Sayın Bakanımızın teklifleri doğrultusunda Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve Özbekistanlı bilim insanlarımızın katılımlarıyla bugün Uluslararası Babür Şah Konferansı’nda sizlerle bir aradayız. Dünya tarihinde unutulmaz iz bırakan Türk Dünyasının öncü isimlerinden Zahiruddin Muhammed Babür; büyük bir şair, bilim adamı ve devlet önderi olarak ünü bütün dünyada duyulmuş önemli şahsiyettir. Onun eşsiz manevi mirası; sadece Özbek milli kültürü ve edebî-estetik düşüncesinin oluşmasında değil, bütün Türk Dünyası’nın edebiyat, bilim ve devletçilik tarihinde de özel bir yere sahiptir. Bugün, ülkelerimiz millî kalkınmanın yeni bir aşamasına adım atarken, hayatımızın her alanında köklü değişiklikler meydana gelirken, Mirza Babür’ün çok değerli mirasının derinlemesine incelenmesi ve yaygınlaştırılmasına daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda büyük ecdadımızın eserlerinin millî ve evrensel niteliği, genç nesillerimizin fikrî ve manevi potansiyelinin artmasındaki büyük rolü ve etkisi dikkate alınarak Özbekistan Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev’in kararlarıyla yurt içi ve yurt dışında yürütülmekte olan çalışmaları yakından takip ediyor ve gerçekten gurur duyuyoruz.  Özümüze, kültürümüze, ortak miras ve değerlerimize sahip çıkarak onun yaşatılması için harcanan Özbekistan’daki bu yoğun çaba ve emek tüm Türk Dünyası’na örnek niteliğindedir.” diyerek gösterdikleri nazik ve üstün ev sahipliğinden dolayı; Fergane Valisi Hayrullo Bozorov’a, Kokand Şehir Valisi Marufjon Usmonov’a, Konferansımızın teşkil edilmesinde öncülük eden; Kokand Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gofurjon Zaxıdov’a, Taşkent Devlet Özbek Dili ve Edebiyatı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Shuhrat Sirojiddinov’a ve konferansa birbirinden değerli sunumlarıyla katkıda bulunan kıymetli akademisyenlere ve emeği geçen tüm paydaşlara teşekkür etti ve konferansta sunulan bildirilerden oluşan kitabın yayınlanacağını belirtti.

         Kokand Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gofurjon Zahıdov, “Türk Dünyası’nın bilim insanlarının katılımlarıyla düzenlenen bu tarz konferanslar; bilimsel açıdan tarihimizi araştırılması ve incelenmesinde iş birliği içerisinde olduğumuzun bir göstergesidir.” diyerek tüm katılımcılara başarılar diledi. 

         Fergane İl Vali Yardımcısı Prof. Dr. Hurşitcon Ahmedov, “2022 yılında TÜRKSOY ve Fergane Valiliği arasında ortak Türk kültürünü, sanatını ve turizmini daha da geliştirmek amacıyla bir iş birliği protokolü imzalanmıştı. İmzalanan günden itibaren söz konusu iki kurum iş birliğinde önemli projelerin yanı sıra çeşitli konferans, sempozyum ve panelleri düzenlemekteyiz. Türk Dünyası’nın ortak değeri Zahirüddin Muhammed Babür anısına teşkil ettiğimiz bugünkü konferansımız ise planladığımız en özel etkinliklerimizden biridir ve inşallah yeni ufuklara vesile olacaktır. Ecdadımızdan öğreneceğimiz çok şey var, daha biz yolun başındayız, gençlerimizin geleceği için bunun gibi etkinliklerimize çok ihtiyacımız var.” ifadelerini kullandı. 

Açış töreninin sonunda TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Bilal Çakıcı, Türk Dünyası’nın eğitim, kültür, sanat ve turizmine yapmış olduğu katkılarından dolayı Kokand Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gofurcon Zohidov’u “TÜRKSOY 30.Yıl Madalyası” ile taltif etti. Ayrıca, konferansın düzenlenmesinde emeği geçen paydaş kurum ve kuruluşların yetkililerine günün anısına plaket takdiminde bulundu.

Dört oturumdan oluşan Uluslararası Babür Şah Konferansı’na; Azerbaycan’dan Prof. Dr. Ramiz Asker, Kazakistan’dan Prof. Dr. İslam Zhemeney, Doç. Dr. Aiman Tlepbergenova, Doç. Dr. Gul Bayandına, Dr. Sharipa Nurzhanova, Kırgızistan’dan Prof. Dr. Baibolot Abytov, Prof. Dr. Kubanychbek Kalchekeev, Doç. Dr. Sydyk Smadııarov, Doç. Dr. Arstanbek Ilebaev, Doç. Dr. Zholdoshbek Botonoev, Doç. Dr. Abdymitalip Murzakhmetov, Dr. Ainura Akhmatova, Özbekistan’dan Prof. Dr. Ziyodaxon Tesheboyeva, Prof. Dr. Marguba Abdullayeva, Prof. Dr. Haydarbek Bobobekov, Türkiye’den Prof. Dr. Bilal Yücel ve Doç. Dr. Veli Savaş Yelok katıldı.

Öğrencilerin yakın ilgiyle takip ettiği konferansta akademisyenler tarafından Babür’ün hayatı, “Babürname” başta olmak üzere bütün eserlerinin dil, edebiyat, tarih, coğrafya, biyoloji gibi birçok alan için sunduğu veriler, çeşitli yönleriyle ele alındı.

     Konferansın kapanış oturumunda Zahirüddin Muhammed Babür’ün eserlerindeki gizemin tam anlamıyla çözülemediği ve her okunduğunda yeni bilgilere ulaşıldığı vurgulanarak daha çok araştırmaların yapılması gerektiğinin altı çizildi ve bu bağlamda çeşitli tekliflerde bulunuldu. 

 İki gün devam eden konferans, katılımcılar için Babür’ün eserlerinden oluşan tiyatro gösterileri, konserler ve Kokand şehrinin görülmeye değer tarihî mekânlarına düzenlenen gezi programıyla sona erdi.