― 26 января 2021 г.

Âşıklık geleneğinin ünlü ismi Âşık Şenlik TÜRKSOY’da anıldı

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafından düzenlenen "Türk Dünyası Öncüleri" konferanslar dizisinin 20’incisi doğumunun 170. yıldönümü vesilesiyle Karapapak-Borçalı Âşıklık Geleneği’nin ünlü ismi Âşık Şenlik’e ithaf edildi.

Moderatörlüğünü TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Bilal Çakıcı’nın yaptığı çevrimiçi konferansa, Türkiye Cumhuriyeti Tiflis Büyükelçisi Fatma Ceren Yazgan, Azerbaycan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim, Borçalı Cemiyeti Başkanı Zelimhan Mehmetli, Gelişim Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Keisuke Wakizaka, Dr. Doğan Kaya, Gürcistan Uluslararası Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mahmut Kemaloğlu, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mete Taşlıova, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Folklor Enstitüsü, Âşık Yaratıcılığı Şubesi Başkanı Doç. Dr. Elhan Mehmetli, araştırmacı-yazar Songül Dündar konuşmacı olarak katıldı.

Etkinliğin açış konuşmasını yapan TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, Karapapak-Borçalı Âşıklık Geleneği'nin ünlü ozanı Âşık Şenlik'in doğumunun 170. yıl dönümü vesilesiyle düzenlenen "Türk Dünyası Öncüleri" konferansıyla bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi.  TÜRKSOY'un Türk coğrafyasının farklı bölgelerinde yaşayan Türk topluluklara her zaman büyük önem verdiğinin altını çizen Kaseinov, bugün Kafkaslarda çoğunluğu günümüz Gürcistan sınırları içerisinde yaşayan Karapapak-Borçalı Türklerinin temsilcisi olan Âşık Şenlik'i anacaklarını ve  Türk şifahi edebiyatının da gelişmesini sağlayan aşıklık geleneğinin kültürümüzdeki önemine değineceklerini belirtti. Kaseinov, "Âşık Şenlik, Borçalı-Karapapak âşıklık geleneğinde büyük bir edebî miras bırakmıştır. çıldırlı Âşık Şenlik olarak da bilinen bu üstat ozan ahlak, öğüt, aşk, hak-adalet-vatan uğruna mücadele ve önemli tarihsel olaylarla ilgili çeşitli konularda zengin edebî dille eserler çalıp, okumuştur. “Can sağ iken yurt vermeyiz düşmana” şiarıyla dillere destan olan Âşık Şenlik halk arasında haksızlığa, düşmana boyun eğmeyen ozan olarak tanınmış ve sevilmiştir. Onun âşıklık sanatı kendinden sonra gelen Sümmani, Posoflu Zülali, Âşık Elesker gibi pek çok ünlü saz şairini etkilemiştir. O, günümüzde de âşıklar tarafından sevilerek okunan yüzlerce şiir ve birçok destanın müellifidir. Bu yüzden böyle kıymetli bir hazinenin yaşatılarak gelecek kuşaklara aktarılması konusunda her birimize önemli görevler düştüğü kanaatindeyim." şeklinde konuştu.

Yaptığı açış konuşmasında, Gürcistan’da 3 yıldır görev yaptığını, ancak Âşık Şenlik'in sanatı ile yeni tanıştığını üzülerek söyleyen Tiflis Büyükelçisi Fatma Ceren Yazgan, ders kitaplarında henüz yer almayan, Kafkasya ve Anadolu'da Aşık Şenlik misali nice kültürel değerin var olduğunu vurguladı. 

TÜRKSOY'un yaptığı bu çalışmalarıyla, kültürel hafızamızda bu şekilde eksik kalan değerlerin genç nesillere ulaşacağına olan inancını dile getiren Yazgan, Âşık Şenlik’in kendisi için  bir düstura dönüşen "Can sağ iken yurt vermeyiz düşmana" mısrasının hikayesinin ne kadar derin olduğunu ve buradaki anlam derinliğini yaşayınca gördüğünü kaydetti. Aşıklık sanatı savaşlarla sürgünlerle boğuşan Türk kültürünün kaynağı, hafızasıd olduğunu kaydeden Büyükelçi, görevlerinin bundan sonra gelen nesillere o kökü aktarmanın önemine vurgu yaptı.  C Şenlik’in aynı zamanda Gürcistan ile Türkiye, Azerbaycan ile, Kafkaslardan göç eden aileler ile kültürel bağları sağlayan önemli bir köprü olduğunu beliren Fatma Ceren Yazgan, “Âşık Şenlik'in temsil ettiği Borçalı Âşıklık Geleneği’nin genç kuşaklara aktarılması ve dünyaya tanıtılması gibi bir misyonumuz var. Gürcistan'ın Borçalı bölgesinde yaşayan Âşık Kalender'in de ev müzesini Azerbaycan'ın Tiflis Büyükelçiliğiyle iş birliğinde, Gürcistan Ulusal Müzesi’nin katkılarıyla yeniliyoruz ve âşıklık sanatının kültürümüzde yerinin ne olduğunun anlatıldığı  önemli bir müzemiz olacaktır. Aşık Şenlik bir simgemiz. TÜRKSOY'un da bölgedeki çalışmalarıyla âşıklık geleneğimizin genç kuşaklara aktarmamıza katkı sağlayacağını düşünüyorum.” diye konuştu. 

Konuşmasında, kültürel diplomasinin önemli olduğuna vurgu yapan ve kardeş devletlerin birçok alanda olduğu gibi kültür alanında da birlikte hareket ettiğini kaydeden Azerbaycan’ın Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim, Türk Dünyası’nın herhangi bir köşesinde var olan önemli şahsiyetlerimizi, kültürel değerlerimizi daha yakından tanımaya ve dünyaya tanıtmaya vesile olan çalışmaları nedeniyle TÜRKSOY’a teşekkür etti. Aşıklık geleneğinin önemli temsilcilerini büyükelçilik olarak düzenledikleri etkinliklere davet ettiklerini ve ecdat yadigarı bu söz ve saz sanatını, bu kelam ustalarından dinlediklerini ifade eden İbrahim, “Âşıklık sanatı bizim kökümüzdür.” dedi.  Küçük yaşlarından âşıklık sanatı ve Azerbaycan milli müziği örneklerini dinlediğini ve bu ruhta büyütüldüğünü dile getiren Büyükelçi, Âşık Şenlik gibi bir değeri henüz yeterince tanımadığı için duyduğu üzüntüyü dile getirdi. “Âşık Şenlik'in öğütlerinde yer alan vatan sevgisi, başka halka boyun eğmemek ve kendi halkının çıkarları için dik duruş sergilemek, o ecdat sanatından bize kalan bir mirastır. Âşıklık sanatı Türk halklarının kültürünün özünü oluşturuyor” diyen Hazar İbrahim,  Japon Dr. Keisuke Wakizaka'ya, âşıklık sanatının derin köklerinin bulunduğu ve yaşatıldığı Borçalı'nın bütün kentlerini karış karış gezdiği ve Türk halklarının bu büyük sanatını araştırdığı, Japonya ve dünyada tanınmasına katkı sağladığı için teşekkür etti.

Açış konuşmalarının ardından katılımcılar bildirilerini sundu.

Borçalı Cemiyeti Başkanı Zelimhan Mehmetli "Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye arasında kültür ve dostluk köprüsü Borçalı”, Gelişim Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Keisuke Wakizaka “Günümüzde Borçalı Türkleri” , Dr. Doğan Kaya “Âşık Şenlik Kolu ve Tasnif Ettiği Hikâyeler”, Gürcistan Uluslararası Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mahmut Kemaloğlu “Âşık Şenlik ve Borçalı”, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mete Taşlıova “Âşık Şenlik, Hayatı ve Karşılaşma Örnekleri”, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Folklor Enstitüsü, Âşık Yaratıcılığı Şubesi Başkanı Doç. Dr. Elhan Mehmetli “Âşık Şenlik’in Revan Seferi”, araştırmacı-yazar Songül Dündar “Âşık Şenlik’in yaşadığı coğrafyadaki edebi etkiler” konulu bildirilerini sundu.

Etkinlik sonunda Gürcistan’dan ünlü sanatçı Âşık Nargile Mehtiyeva Âşık Şenlik’e ait Destani havasını, Âşık Selahattin Dündar sözleri Âşık Şenlik’e ait Çıldır Divanı havasını ifa ettiler.