― 19 сентября 2015 г.

TÜRKSOY “Hünerli Ustalar Ülkesi” Olan Hakas Cumhuriyeti’ni Ziyaret Etti

“Hünerli Ustalar Ülkesi” anlamı tam da 2-5 Eylül 2015 tarihlerinde Rusya Federasyonu’na bağlı Hakas Cumhuriyeti’nde düzenlenen V. Uluslararası “Sosyo-Kültürel Gelişimin Bir Kaynağı Olarak Tarihsel ve Kültürel Miras” Kültür ve Turizm Forumu’nun Hakasça kaynaklı bir genel adı olan “Siber İl”den çıkmaktadır. İşte Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) Genel Sekreteri’nin de RF Hakas Cumhuriyeti Başkanı Viktor M. Zimin’in daveti üzerine katıldığı etkinlik adından da anlaşılacağı üzere önemli bir diyalog sahası konumuna sahiptir.

Forum bağlamında 02 Eylül günü Hakas Dil, Edebiyat ve Tarih Bilimsel Araştırma Enstitüsü (HakNİİALİ) binasında Hakas’taki bilim, sanat, kültür ve basın camiasının katılımıyla TÜRKSOY bu sene Büyük Hakas Destancısı Semen P. Kadışev (Kadyshev) Yılı çerçevesinde yayımladığı “Ah Çibek Arığ” Hakas Türklerinin Kız Alp Yiğitlik Destanı kitabının ilk tanıtımını gerçekleştirmiştir. Tanınmış halk ozanından Hakas folklorcu Tatyana G. Taçeyeva (Tacheeva) tarafından kayda alınan söz konusu bu sözlü halk kültürü eserini Hakasçadan Türkçeye aktaran ve yayıma hazırlayan Timur B. Davletov olmuştur. Daha önce ise anılan aktarmacı Türkçeye şu Hakas halk destanlarını kazandırılmıştır: ünlü Hakas haycı (khaidji) Semen İ. Şulbayev (Shulbayev)’in “Huban Arığ” Hakas Türklerinin Kadın Yiğitlik Destanı (2006) ile tanınmış Hakas destan anlatıcısı Anna V. Kurbijekova (Kurbizhekova)’ya ait “Han Mirgen” Hakas Türklerinin Alplık Destanı (2008).

Tanıtım esnasında Düsen K. Kaseinov Türk kültürünün korunması, geliştirilmesi ve tanıtılmasına önemli katkıda bulunan kişilere TÜRKSOY’un Semen P. Kadışev Onur Madalyasını takdim etmiştir. Anılan bu yüksek toplumsal ödüle RF Hakas Cumhuriyeti Hükümet Genel Sekreterliği Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Leonid V. Eremin, HakNİİALİ Müdürü Prof. Dr. Valentina N. Tuguzhekova, tanınmış Hakas folklorcu, S.P. Kadışev’in sanatsal mirasının araştırmacısı, N.F. Katanov Hakas Cumhuriyeti Devlet Ödülü sahibi Doç. Dr. Valentina E. Maynogasheva, Semen P. Kadyshev’in hayatını ve çalışma yaşamını anlatan ilk belgesel yaratıcıları Yuriy Kurochka ve Marina Kanadakova, Şans gazetesi muhabiri, TÜRKSOY Uluslararası Basın Ödülü sahibi Olga S. Zhernakova, ayrıca “Çitigen” (Chitigen) Hakas Drama ve Etnik Müzik Tiyatrosu Literatür Bölümü Başkanı Olga İvandayeva layık görülmüştür.

Hakas topraklarının Babik Vadisi’nde gerçekleşen “Sibel İl” Forumu çerçevesinde katılımcı ve konuklar için tanınmış Hakas etnik müzik grubu “Ülger” bir konser vermiştir.

Ertesi gün Düsen K. Kaseinov RF Hakas Cumhuriyeti başkenti Abakan’da inşasına devam edilen Prof. Dr. Leonid R. Kyzlasov Hakas Ulusal Müzesi’nin ilk bölümünün açılışına katılmıştır. Ural’dan başlayıp Sibirya’yı da kapsayan geniş coğrafyada en büyük müze olma özelliği taşıyan bu kompleksin kurulum süreci Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir V. Putin’in talimatıyla “2012-2018 Yıllarında Rusya Kültürü” adlı Özel Federal Program’a dâhil edilmiştir. Ardından Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı Genel Sekreteri D.K. Kaseinov “Siber İl” Forumu resmi açılış töreninde bir selamlama konuşması gerçekleştirmiştir. Burada Forum katılımcı ve konuklarını ayrıca RF Hakas Cumhuriyeti Başkan Yardımcısı Oleg V. Nam, RF Hakas Cumhuriyeti Parlamento Başkanı Vladimir N. Shtygashev, Rusya Federasyonu Kültür Bakan Yardımcısı Aleksandr Zhuravskiy, Rusya Federasyonu Federasyon Konseyi Devlet Duması Bütçe ve Vergiler Komitesi Başkan Yardımcısı, Hakas Cumhuriyeti’nden Devlet Duması milletvekili Nadezhda Maksimova selamlamıştır.    

Kendi konuşmasında Sayın Kaseinov başta etkinliğe katılmak üzere davet eden Hakas Cumhuriyeti Başkanı Viktor Zimin olmak üzere Forum düzenleyicilerine ve 21. yy’da bu kutsal toprakların ilk görünümünü korumaya devam etmesi ve içten konukseverliğiyle kucaklamasından ötürü Hakas halkına teşekkür sözlerini ifade etmiş, güneş dolu Hakas topraklarında gerçekleşen Forum’un amaç ve hedefleri ile Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı amaç ve hedeflerinin, Kazakistan’ın girişimiyle BM’nin 2013-2022 yılları için ilan ettiği Kültürlerin Yakınlaşması On Yıllığı’na organik bir biçimde uygun olduğunu vurgulamıştır.

TÜRKSOY Genel Sekreteri D.K. Kaseinov bütün bunların aynı zamanda Rusya Devlet Başkanı V.V. Putin’in 24 Aralık 2014 günü imzaladığı, çok ulusluluk ve çok inançlılık ile Doğu ve Batı’nın içiçeliği ve karşılıklı saygı duyma kültürüne dayanan kültürel özgünlüğü olan Rusya Federasyonu’nun “Devlet Kültür Politikası Esasları” ile tam bir uyum içerisinde olduğuna işaret etmiştir. “Söz konusu Forum’un Hakas Cumhuriyeti için bu kolay olmayan zamanda düzenlenmesi aslında Hakas topraklarında yaşayan insanların gücü ve ruhunun göstergesi, onların toplumun sosyo-kültürel gelişmesi konusunda bir stratejik kaynak olarak kültürel mirasın geleceği konusunda düşünme kararlılıklarının bir dışa vurumudur., diye ekledi Kaseinov.  

Forumun, tanınmış Rusyalı ressam, tasarımcı, mimar, önde giden Rus TV sahasında çok sayıda TV programında sunuculuk yapan Alexey Begak’ın moderatörlüğünde yürütülen genel oturumunda Rusya Federasyonu Federal Konseyi Federasyon Kurulu Başkanı nezdinde Devlet Kültür Politikası Kurulu üyesi, UNESCO kürsüsü başkan yardımcısı Prof. Dr. Olga Astafyeva, Müzey dergisi Genel Yayın Yönetmeni, Moskova Müze Gelişimi Merkezi Baş Analitik Uzmanı Doç. Dr. Elena Medvedeva, A.S. Puşkin Rus Dili Devlet Enstitüsü Rus Edebiyatı ve Kültürlerarası İletişim Bölümü Başkanı Vladimir Annushkin, Kore Cumhuriyeti’nin Moskova Büyükelçiliği Basın ve Kültür Müsteşarı, Kore Cumhuriyeti’nin Moskova Büyükelçiliği Kültür Merkezi Müdürü Pak Hun Bon, OOO Suek-Hakas Mali Müdürü Doç. Dr. Andrey Kostarev, İtalya’nın Moskova Büyükelçiliği İtalyan Kültür Enstitüsü Müdürü Olga Strada ve ocuk Turizminin Geliştirilmesi Rusya Federasyonu Koordinasyon Kurulu üyesi Tatyana Kozlovskaya birer bildiri sunmuştur.  

Hakas Cumhuriyeti Başkanı Viktor M. Zimin’in adına verilen akşam resepsiyonunda Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı Genel Sekreteri Düsen K. Kaseinov Türk kültürünün gelişimine yapmış olduğu üstün hizmetlerinden ötürü daha önce ABD Devlet Başkanı dâhil olmak üzere birçok Cumhurbaşkanına takdim edilen “Birlikte Dirlik” TÜRKSOY Uluslararası Onursal Plaketini takdim etmiştir.  

Siber İl Forumu çerçevesinde Sayın Kaseinov “TÜRKSOY Üyesi Ülkelerde S.P. Kadyshev Yılı’nın Düzenlenmesi Üzerine” adlı bildiriyi Rusya Federasyonu Sibirya Federal Dairesi Kültür Bakanları Eşgüdüm Konseyi toplantısına sunmuştur. Söz konusu bu toplantıya aynı zamanda Rusya Federasyonu Devlet Başkanı’nın Sibirya Federal Dairesi’ndeki Tam Yetkili Temsilcisi’nin yardımcısı Lyubov Burda’nın başkanlığında Hakas Cumhuriyeti Başkan Birinci Yardımcısı Oleg Nam, Hakas Cumhuriyeti Parlamentosu Kültür, Eğitim ve Bilim Komitesi Başkanı Larisa Karpova, RF Hakas Cumhuriyeti Kültür Bakanı Svetlana Okolnikova, RF Burya Cumhuriyeti Kültür Bakanı Timur Tsybikov, Krasnoyarsk Eyaleti Kültür Bakanı Elena Mironenko, Altay Eyaleti Kültür Bakanı Elena Bezrukova ve Altay Cumhuriyeti Kültür Bakanı Ejer Yalbakov konuşmacı olarak katılmıştır.

TÜRKSOY-Hakasya 18 yıllık kültürel etkileşim üzerine özel olarak Rusça hazırlan bir el broşürü Eşgüdüm Konseyi Toplantısına katılan bütün kültür bakanına, kültür, ilim ve toplum emekçilerine dağıtılmıştır. Özellikle bakanlar büyük ilgiyle söz konusu yayını incelemiştir. Bunun yanı sıra Düsen K. Kaseinov bu yıl kurulan TÜRKSOY Gençlik Oda Korosu’nun Almanya’da düzenlenen 2015 Dünya Koro Oyunları’nda elde ettiği başarıdan söz etmiş, anılan topluluğun şimdiden 6-16 Temmuz 2016 yılında gezegenimizin her köşesinden 40 bin vokalistin katılımıyla Soçi’de yapılacak Dünya Korolar Olimpiyatı’na katılmak üzere davet edildiğinin müjdesini vermiştir. Rusya Kültür Bakanı Vladimir Medinskiy’in başkanlığında düzenleme komitesi tarafından yürütülen hazırlık çalışmalarının ilişkin oldukları Soçi Dünya Korolar Olimpiyatları bu bakımdan 74 ülkeden yaklaşık 27 bin yarışmacının katıldığı bir önceki etkinliği geçeceği konusunda iddialıdır. Bununla birlikte TÜRKSOY Genel Sekreterinin söz konusu Olimpiyatlara katılmak üzere teşkilatımızın Rusya’nın Sibirya bölgesinde bulunan üye cumhuriyetleri: Hakas, Altay, Tuva ve Saha (Yakut)’tan karma bir genççlik oda korosunun kurulması ve bunun Hakas ile Altay’ın seneye kutlanacak olan 25, Tuva’nın ise 95. Yıldönümüne ithaf edilmesi ile ilgili düşüncesi vardır. Kaseinov’un “TurSib” olarak tasarladığı ad ile tanınacak olan bu vokalistler topluluğunun hem anılan Sibiryalı cumhuriyetlerdeki kutlamalara katılabileceğinden hem de daha sonra Soçi’ye gidebileceğinden söz etmiştir. Bu düşüncenin hayata geçirilmesi Düsen Kaseinov’a göre Sibiryalı bölgelerin arasında kültürel etkileşim ve bütünleşme süreçleri üzerinde etkili olacak ve bir zamanlar Rusya ve Avrasya’da güçlü olan koro sanatının yeniden ihya olmasına vesile olacaktır. Ayrıca hâlihazırdaki zor dönemde hem organizasyon hem de mali yönden ciddi bir emek gerektirecek böyle bir sanatsal projenin Soçi’de düzenlenecek bu Dünya Koro Oyunları’nı katılımcı bakımından desteklemek anlamına geleceğini ifade eden Kaseinov bu düşünce bağlamında Kızıl (Tuva) ve Abakan’da (Hakas) bir takım görüşmelerde bulunmuştur. Hakas başkenti Abakan’da D.K. Kaseinov TÜRKSOY 20. Yıl Madalyası sahibi, tanınmış Hakas besteci ve Hakas Besteciler Birliği Başkanı Tatyana F. Shalginova ve Vladimir G. Chaptykov Hakas Cumhuriyet Filarmonisi Sanat Yönetmeni Marina Shtark ile bu projeyi görüşmüştür. Kaseinov aynı zamanda Soçi’ye TÜRKSOY’un her ülkesinden ayrıca koro topluluklarının davet edilmesinin çok iyi olacağı düşüncesindedir.

Hakas başkenti Abakan’da TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen K. Kaseinov Altınay Hakas Kadınlar Cemiyeti ile bir araya gelmiş, söz konusu sivil toplum kuruluşunun ünlü Hakas yazar ve tiyatro yazarı Valentina Shulbaeva’nın “Han Mirgen” adlı piyesinden hareketle Aleksandr Topanov Hakas Ulusal Drama Tiyatrosu’nda sahnelenen aynı adlı oyunun Türkiye’deki uluslararası festivallerden birine katılımı konusunu dile getirmiştir. Buluşmanın sonunda tanınmış Hakas toplum ve kültür emekçisi, Hakas Cumhuriyet Hakas Halkının Aksakalları Konseyi Başkan Yardımcısı ve RF Devlet Duması Milletvekili Nadezhda Anisimova’nın Yardımcısı Lyubov Ayeshina zaman bulup gelmesinden, ayrıca Hakas Cumhuriyeti’nin olumlu imaj ve çekicilik faktörünü tanıtmasından ötürü Düsen K. Kaseinov’a Altınay (Altynai) Hakas Kadınlar Cemiyeti adına teşekkürlerini ifade etmiştir.

Abakan’dan uçakla yolculuk etmeden önce Düsen K. Kaseinov Çitigen (Chitigen) Hakas Drama ve Etnik Müzik Tiyatrosu çalışanlarıyla S.P. Kadyshev Kültür ve Halk Sanatı Merkezi bünyesindeki geleneksel Hakas çadırında bir araya gelmiştir. Bu buluşmaya söz konusu Merkez’in Müdürü Natalya Karachakova, Chitigen Tiyatrosu Müdürü Vitaly Kanzychakov ve Hakas Edebiyatçılar Evi Müdürü TÜRKSOY Resim Ödülü sahibi Aleksandr Kotozhekov katılmıştır. Chitigen Tiyatrosu yönetimi ve çalışanları TÜRKSOY Genel Sekreterine tiyatroyu Türkiye’nin Konya şehrinde gerçekleştirilen Uluslararası Bin Ses Bir Nefes Türk Dilli Tiyatrolar Festivali’ne katılmak üzere davet etmesi, ayrıca Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı’nın Ankara’da bulunan Genel Merkezi’nde büyük Hakas haycı Semen P. Kadyshev’i Anma Toplantısına katılımlarını sağlamasından ötürü teşekkürlerini ifade etmiştir.

Timur B. Davletov