― 19 мая 2012 г.

Mahtumkulu Firakı Günleri Düzenleniyor

21 Mayıs 2012 tarihinde TÜRKSOY, Türkmenistan Büyükelçiliği ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü işbirliğinde Büyük Türkmen Düşünürü Mahtumkulu Firakı Günleri düzenlenecek.

21 Mayıs Pazartesi günü saat 9.30'da Dikmen Vadisi'nde bulunan Türkmenistan Parkı'ndaki Mahtumkulu Firakı'nin heykeline çelenk koyulmasıyla başlayacak olan tören Sıhhıye'de DTCF Farabi Salonu'nda düzenlenecek olan açılış töreniyle devam edecek.

11.00'da başlayacak törenin programı ise şöyle:

Açılış Konuşmaları

Prof. Dr. F. Sema Barutçu ÖZÖNDER
Ankara Ü, DTCF Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Başkanı

Prof. Dr. Rahmi ER
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı

Prof. Dr. Cemal TALUĞ
Ankara Üniversitesi Rektörü

Düsen KASEİNOV
TÜRKSOY Genel Sekreteri

Maksat DOVLETSAHEDOV
Türkmenistan Ankara Büyükelçisi

Ertuğrul GÜNAY (Teşrifleri Halinde)
T.C. Kültür ve Turizm Bakanı

Mahtumkulu Firakı Hakkında Film Gösterimi

12.30-14.00 Öğle arası

Büyük Türkmen Düşünürü Mahtumkulu Firakı Oturumu

Oturum Başkanı: Prof. Dr. F. Sema Barutçu ÖZÖNDER (Ankara Ü.)
Prof. Dr. Annagurban AŞIROV (Türkmenistan Milli Kolyazmaları E. Başk. Aşgabat)
Prof. Dr. Ramiz ASKER (Bakü Devlet Ü.)
Prof. Dr. Temirhan TEBEGENOV (Almatı Abay Kazak Milli Eğitim Ü.)
Prof. Dr. Melek ERDEM (Ankara Ü.)

Devletmehmet Azadi Oturumu

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Annagurban AŞIROV (Türkmenistan Milli Kolyazmaları E. Başk. Aşgabat)
Yrd. Doç. Dr. Selcan Sağlık ŞAHİN (Ankara Ü.)
Yrd. Doç. Dr. Nurcan Öznal GÜDER (İstanbul Ü.)
Doç. Dr. Berdi SARIYEV (Ankara Ü.)
Yrd. Doç. Dr. Hayati YILMAZ (Muğla Ü.)
Şahruz AKATABAY (Ankara Ü.)

KONSER –Türkmenistan Halk Oyunları ve Türkmen Ezgileri -17.30

MAHTUMKULU FİRAKI KİMDİR?

Mahtumkulu Firâkî, Türkmen klâsik edebiyatının yapılanmasına önderlik eden, doğu edebiyatının yayılıp gelişmesine katkısı olan, yeri zor doldurulacak bir sanatçıdır. Mahtumkulu, 18. yüzyılda yaşamış, Türkmen yazı dilinin temelini atmıştır. O, halkının özgürlüğünü, bağımsızlığını arzu etmiş, halkın sevgisini kazanmış bir şairdir. Mahtumkulu şiirlerinde "Firâkî”, mahlasını kullanmıştır.
Mahtumkulu, 1733 yılında Etrek nehrinin boyunda yerleşen "Hacıgovşan” denilen köyde doğmuş, hayatının çoğunu Etrek, Gürgen civarlarında geçirmiştir. Türkmenlerin "Göklen” boyunun "Gerkez” aşiretindendir. 
Mahtumkulu’nun yetişmesinde babası Devlet Memmet Azadî’nin büyük emeği vardır. Devlet Memmet Azadî (1700-1760) de döneminin ünlü, dünyevî ve dinî bilgilerini, Arapça, Farsça, Çağatayca ve Türk dillerini çok iyi bilen mutasavvıf, âlim ve şairdir. Mahtumkulu ilk derslerini babasından almıştır. Babasından ve köy okulunda Niyaz Salih adlı molladan ilk dersleri aldıktan sonra, Halaç’taki İdris Baba Medresesinde öğrenim görmüştür. Öğrenimine Buhara’daki Kökeldaş Medresesinde devam etmiştir. Daha sonra Hive’deki Şirgazi Han Medresesinde üç yıl öğrenim görerek temel eğitimini almıştır.
Mahtumkulu, Türkmenistan’ın doğusundan batısına, sonra Afganistan’a seyahat etmiş, oradan Hindistan’a geçmiş ve orada altı ay kaldıktan sonra Kâbil üzerinden Özbekistan’a
Margelan, Semerkent şehirlerine seyahat etmiş, Türkistan şehrinde bulunup Hoca Ahmet Yesevî’nin müderrisleriyle görüşmüş, Buhara’ya gelmiş, sonra Hive şehrine gitmiştir. Nizamî, Nesimî, Fuzulî ve Nevaî gibi üstadları okuyarak bilgisini arttırmıştır. Geçimini gümüş ustalığı ile sağlamış ustalığıyla ünlenmiştir.

Mahtumkulu, şiir yazmaya genç yaşlarında başlamış, ilham kaynağını, halkın yaşam zorluklarından almış, yaklaşık 700 şiiri günümüze ulaşmıştır. Şairin işlediği konuları; vatan sevgisi, birlik- beraberlik, Türkmenlerin birleşmeleri, sosyal dengesizlik, öğütleri, aşk ve tasavvufla ilgili konular, mertlik, namertlik, kahramanlık, insanı sevme, dostluk vd. olarak sıralayabiliriz.
Mahtumkulu’nun edebî kişiliğinin oluşmasında tasavvufun derin etkisi olmuştur. Ahmet Yesevî’yi üstad kabul etmiş, kendisinden önceki mutasavvıflardan yararlanarak yeni yorum ve yöntemlerle şekillendirdiği sufistik çizgiyi devam ettirmiş, geliştirerek günümüze önemli bir edebî-manevî miras bırakmıştır.

Mahtumkulu’nun divanında yaşadığı dönemin derin sosyo-kültürel izleri vardır. 18. yüzyıl, Türkistan’da Mahtumkulu şiirlerinin yüzyılıdır. Türkmen halkı 18. yüzyılda yaşadığı sıkıntılara rağmen kültür hayatındaki verimliliğini kaybetmemiştir. Köroğlu, Şahsenem-Garip, Leyla ile Mecnun, Tahir ile Zühre, Dede Korkut gibi halk destanları sosyal ve
kültürel hayatı olumsuz olarak etkileyen bütün olaylara rağmen dilin ve edebiyatın canlı kalmasını sağlamıştır. Mahtumkulu, Türkmenleri her fırsatta birlik ve beraberliğe davet etmiştir.

Mahtumkulu, halka yararlı olacak pek çok öğüt şiirini, atasözlerindeki edayla yazmıştır. Vefa, yiğitlik, tok gözlülük, cömertlik gibi yüksek ahlâkî değerleri telkin etmiştir.